Η ΕΠΑΡΧΙΑ ΟΦΕΩΣ
Ανατολικά της Τραπεζούντας και σε απόσταση 60 περίπου χιλιομέτρων από αυτήν, ανάμεσα στις επαρχίες των Σουρμένων και της Ριζούντας, βρίσκεται η επαρχία Όφεως. Το μήκος των ακτών της φτάνει γύρω στα 30χιλιόμετρα. Έχει μέγιστο μήκος 120 χιλιόμετρα και μέγιστο πλάτος 100 χιλιόμετρα.
ΠΟΤΑΜΟΙ
Μέσα από δάση χλοερά και δεντροστολισμένα με πανύψηλες βελανιδιές, καστανιές, οξιές και άλλα δέντρα κυλά τα δροσερά νερά του ο ποταμός Όφις.
Κανένας δεν ξέρει με σιγουριά, ποιος τον βάφτισε και γιατί τον έβαλε «Όφις».
Αληθινός όφις ο φερώνυμος ποταμός! Όχι μόνο για το φιδίσιο σχήμα του, αλλά και για τα ψυχρά νερά του, «ψυχρά ως όφις», όπως τον θέλει η λαϊκή παράδοση.
Ο Όφις σήμερα λέγεται Σουλανλού σου. Πηγάζει από το βουνό Υψήλ’ κοντά στο ομώνυμο στα παλιότερα χρόνια χωριό Υψηλή, που μαρτυρίες, ιστορικά τεκμηριωμένες, λένε πως είναι γενέτειρα της μεγάλης γενιάς των Υψηλάντηδων.
Κυλώντας τα ορμητικά νερά του, ο Όφις χωρίζει την ομώνυμη επαρχία στα δύο: στα 7 Ελληνικά χωριά από τη μια κι από την άλλη στην περιοχή των ελληνοφώνων Τούρκων,που τους λέγανε Οπισποταμώτ’ (πέρα από το ποτάμι).
Άλλο ποτάμι της επαρχίας αυτής είναι ο Γάϊτας (στα τούρκικα Μακί ντερέ). Αυτός πηγάζει από το βουνό Μεσοράχ’ και χύνεται στη Μαύρη Θάλασσα κοντά στο Εσκί Παζάρ (Παλαιά αγορά). Τρίτος κατά σειρά έρχεται ο Μπαλτατζί ντερέ. Πηγάζει απότα Γενητά και ενώνεται, προτού εκβάλλει στη θάλασσα, με τον Γάϊτα στη θέση Κουπούρια, λίγο πιο κάτω από το χωριό Χαστρικό.
Ο Καλοπόταμος είναι το φυσικό σύνορο ανάμεσα στις επαρχίες Όφι και Ριζούντας.Ξεχωρίζει για το σκοτεινό χρώμα του νερού του από το χώμα και την άμμο που παρασέρνει στο διάβα του. Η κοίτη του είναι γεμάτη από το γνωστό στην ορυκτολογία ένυδρο ορυκτό, τον οφίτη (στα τούρκικα γιαγλί τάς). Το όνομα Καλοπόταμος πιθανόν να του δόθηκε κατ’ ευφημισμόν, για να εξευμενιστεί, γιατί ο Καλοπόταμος είναι ο Μινώταυρος ολόκληρης της περιοχής. Τέσσερα –πέντε άτομα κάθε χρόνο είναι το τίμημα της καλοσύνης του.
ΕΔΑΦΟΣ
Το έδαφος της επαρχίας Όφεως είναι ορεινό. Ιδιαίτερα στο δυτικό τμήμα υπάρχουν άφθονα δάση με ευρωπαϊκά, κυρίως δέντρα: βελανιδιές, φτελιές, φιλύρες, οξιές έλατα,κλείθρες κ.ά. Στις χαμηλότερες περιοχές αφθονούν καρποφόρα δέντρα. Συναντώνται ακόμα μεγάλες στεπώδεις εκτάσεις, που καλύπτονται από την πυκνότατη βελονοειδή χλόη, που θ’ αναφέρουμε παρακάτω, το κιρτίλ. Η χλόη αυτή είναι πάρα πολύ κατάλληλη για την κτηνοτροφία. Το γάλα και τα παραγόμενα από αυτό γαλακτοκομικά προϊόντα, βούτυρο, τυρί και γιαούρτι, είναι παχιά και πολύ νόστιμα.
ΧΩΡΙΑ
Όπως έχουμε αναφέρει ο Όφις χωρίζει την επαρχία στα δύο: στα Ελληνικά χωριά Χάλδη (Χαλτ),Ζουρέλ, Κουρίτσ’, Κρηνίτα, Κοφκία, Γίγα, Ζησινώ και Λέκκα.
Πέρα απότον Όφι είναι τα χωριά των εξισλαμισθέντων : Άνοθο, Χαρχές, Μιτσιπίλ, Σινέκ,Σιρός, Πατσανός, Γοργορά, Κατωχώρ, Φωτεινός, Χοπσέρα, Ζίχονο, Βετσενό, Κατσάλ,Κοντού, Βισίρ, Γερακάρ, Κουτσοχώρ, Ζεβαέτ, Μαυραντός, Σκενά, Ζενώ, Πουλελά,Χαλμανώ, Μελινώ, Αχλαδιά, Αρχάγγελος, Αληθινός, Αντζιμάχ(Αντίμαχος),Μεγαλοκάμπια και Ποντηλωτή.